«Алты даамдын сыры»: Нарын Дүйнөлүк тамак-аш күнүн кандай белгиледи

2024-жылдын 29-октябрында Нарын шаары таң калыштуу майрамдын — үй-бүлөлүк «Алты даамдын сыры» фестивалынын эпицентри болду. Ж. Шералиев атындагы балдар искусство мектеби билимдердин таң калаарлык дүйнөсүнө жеткиреткен даамдар менен толгон асыл жерге айланды. Бул жерде, бийлердин, табышмактардын жана күлкүлөрдүн ортосунда, мектеп окуучулары жана алардын ата-энелери таттуу даамды ашкабактан табууга болорун, ал эми туздун жөн гана татымал эмес, ошондой эле жашоонун маанилүү бөлүгү экенин түшүнүштү. Бул күн 150 мектеп окуучусу жана 60 ата-эне үчүн чыныгы майрамга айланып, алар кызыктуу убакыт өткөрүп гана койбостон, тамактануу, экология жана маданият тууралуу маанилүү нерселерди үйрөнүштү.

Бул кандай болгонун билгиңиз келеби? Анда «Алты даамдын сыры» фестивалына кош келиңиз!

Эмне үчүн алты даам?

Фестиваль жыл сайын 16-октябрда белгиленүүчү Бүткүл дүйнөлүк тамак-аш күнүнө карата уюштурулган. Бул жылдын темасы: “Тамак-ашка болгон укук – жашоонун сапатынын жана жакшы келечегинин ачкычы”. Фестивалдын уюштуруучулары БУУ ДАТП  Кыргызстан жана Тармактык тамактануу институту (SIFI) бул глобалдык билдирүүнү балдар аудиториясына оюн жана чыгармачыл иш-чаралар аркылуу ылайыкташтырууну чечишти. Эмнеге? Анткени жаңы нерселерди үйрөнүүнүн эң жакшы жолу – даам татуу, кармап көрүү жана ал тургай… жеп көрүү!

Алты даам – таттуу, кычкыл, ачуу, туздуу, өткүр жана куруштуруучу – майрамдын башкы каармандарына айланды. Алар кулинардык ар түрдүүлүктү ачып гана тим болбостон, балдарга балансталган тамактануунун маанилүүлүгүн эскертишти. Арабызда ким даамдардын сыйкырдуу китебинин сырларын ачкысы келбейт?

Сыйкырдуу китеп жана анын табышмактары

Фестивалдын негизги сыры – майрамдын харизматикалык алып баруучусу Зуура гана ача алган байыркы китеп болду. Бирок китептин барактары ачылышы үчүн балдар жана ата-энелер 17 аянтчанын сынагынан өтүшү керек болду. Зуура аниматор-жардамчылары менен бирге конокторду тосуп алып, аларды оюн аянтчаларына багыттады. Бирок алгач алар бий флешмобун өткөрүшүп, бул маанайды гана көтөрбөстөн, катышуучуларды укмуштуу окуяга да түрттү.

Ар бир даамдын артында эмне турат?

17 оюн аянтчасынын ар бири уникалдуу болду. Айрыкча, өзүн алхимик же сүрөтчү катары сезе турган, түстүү туздан сүрөттөрдү жараткан жерлер өзгөчө кубанычтуу болду.

● Таттуу даам: «Таттуулар үйүндө» балдар көздөрү байланып, банандан бышырылган кызылчага чейин таттуу азыктарды табышты. Ал эми аарылар тууралуу викторина биздин экосистемадагы балдын жана аны өндүрүүчүлөрдүн ролун ачып берди.

● Кычкыл даам: «Кычкыл саякат» балдарды дүйнөнүн булуң-бурчунан келген кычкыл тамактар, анын ичинде курут жана зайтун менен тааныштырды. Ал эми “Кычкыл эмес жарыш” тапшырмасы чыдамкайлыктын чыныгы сыноосу болуп чыкты – катышуучулар лимон жеп, тоскоолдуктардан өтүшү керек болчу.

● Ачуу даам: Бул жерде балдар какао, грейпфрут жана рукколанын даамын татып, ачуу тамактардын ден соолукка тийгизген пайдасын үйрөнүштү. “Даамдардын лабиринти” тапшырмасы окуучуларды тамак-ашты туура тандоого үйрөттү.

● Туздуу даам: «Деңиз кенчтери» зонасында кичинекей «деңизчилер» кумдун арасынан оюнчуктарды таап, туздун жана деңиз азыктарынын тамактануудагы ролун үйрөнүштү.

● Өткүр даам: Бул жерде катышуучулар татымалдарды жыты жана текстурасы боюнча аныктоону үйрөнүштү жана сүйүктүү татымалдардын келип чыгышы жөнүндө үйрөнүштү.

● Куруштуруучу даам: Буурчак жана хурма менен тапшырмаларды аткарууда балдар таниндин касиеттерин өздөштүрүштү жана жаңы даам сезүүлөрүн ачышты.

Бүт үй-бүлө үчүн экологиялык сабактар

Фестивалда экологиялык маселелер көз жаздымда калган жок. Мастер класстарда балдар жана ата-энелер желим калдыктарынан пайдалуу буюмдарды жасап, эски футболкаларды модалуу баштыкка айлантып, аары формасында кол өнөрчүлүктү жасашты. Бул кичинекей кадамдар да биздин планетаны таза жана жакшы жерге айландыра аларын көрсөттү.

Катышуучулар эмнени үйрөнүштү?

● Балансталган тамактануу: Тамак-аш монотондуу болбошу керек – түрдүү даамдар биздин рационубузду байытып, ден соолукту чыңдайт.

● Экологиялык сезимтал: Кайра иштетүү сыяктуу жөнөкөй адаттар айлана-чөйрөгө тийгизген изиңизди бир топ азайтат.

● Маданий мурас: Тамак-аштар жана даамдар маданияттын бир бөлүгү жана аларды изилдөө ар кандай элдердин каада-салттарын түшүнүүгө жардам берет.

Фестиваль балдарды жана чоңдорду жаңы нерселерге гана үйрөтпөстөн, аларды бириктирди. Биргелешкен оюндар жана иш-чаралар үй-бүлөлүк байланыштарды бекемдеди, ошол эле учурда биологиялык ар түрдүүлүк жана экология темалары биздин замандын маанилүү маселелерин түшүнүүгө жардам берди.

Сыноолордон өткөнү үчүн катышуучулар сыйлыктарга алмаштырыла турган оюн тыйынчаларын алышты – үстөл оюндары, календарлар жана спорттук шаймандар. Бул белектер катышуучуларга майрамды жана сергек жашоонун маанилүүлүгүн көпкө эстетип турат.

– Апа, аарылардын канча көзү бар экенин билем!

Көптөгөн балдар жаңы даамдарды ачышканын моюнга алышты. Кээ бир балдар хурма куруштуруучу эмес экенин биринчи жолу билсе, башкалары бышырылган ашкабактын таттуулугуна таң калышты. Ата-энелер татаал темалардын канчалык оңой жана шаңдуу түшүндүрүлгөнүн белгилешти. «Мен уулум төө буурчак жарышына мынчалык ынтызар болот деп ойлогон эмесмин!» — деди энелердин бири.

Ар бир күн үчүн илхам

«Алты даамдын сыры» фестивалы тамактануу бир гана калория эмес, кубаныч, маданият жана келечекке кам көрүү экенин ачык эскертти. Балдар кийинки жолу мөмө-жемиштерди кесип же тамакка жыпар жыттуу татымалдарды кошкондо анын даамын гана эмес, бул сыйкырдуу майрамда алган сабактарын да эстеп калышат.